Το να έχεις μια ομάδα μαθητών με διαφορετικά χαρακτηριστικά, σημαίνει να αναγνωρίζεις ότι όλοι οι άνθρωποι είναι μοναδικοί με τον δικό τους τρόπο. Οι διαφορές τους μπορεί να εντοπίζονται στο επίπεδο ανάγνωσης, την αθλητική ικανότητα, το πολιτισμικό υπόβαθρο, την προσωπικότητα, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις κλπ. Πάντα υπήρχε ποικιλομορφία μέσα στη σχολική τάξη, αλλά στη σημερινή κοινωνία, είναι σημαντικό να αγκαλιαστεί και να γίνει θετική αξιοποίησή της. Οι δάσκαλοι/εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εκτιμούν την ποικιλομορφία και χρειάζεται να διαμορφώσνυν αυτή τη στάση ως πρότυπο για τους μαθητές τους. Όταν οι άνθρωποι εκτιμούν την ποικιλομορφία, αναγνωρίζουν και σέβονται το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί και ότι αυτές οι διαφορές είναι γενικά κάτι καλό.

Για παράδειγμα, όταν προσπαθείτε να λύσετε ένα πρόβλημα, είναι καλύτερα να συγκεντρώσετε μια ποικιλόμορφη ομάδα με πολλές δεξιότητες και πολλούς διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του προβλήματος από ό,τι να συγκεντρώνετε μια ομάδα που όλη της η δύναμη συγκεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Επίσης, καθώς η κοινωνία μας γίνεται όλο και πιο ποικιλόμορφη, είναι σημαντικό οι μαθητές να μαθαίνουν να εκτιμούν και να χρησιμοποιούν την ποικιλομορφία για το γενικότερο καλό. Οι εκπαιδευτικοί έχουν ήδη μια σειρά από ρόλους στην τάξη. Όμως, η εκτίμηση της αξίας της ποικιλομορφίας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους που πρέπει να καλύψει ένας εκπαιδευτικός. Η προώθηση της ισότητας και της διαφορετικότητας στην εκπαίδευση είναι απαραίτητη για τους δασκάλους/εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον στην τάξη όπου όλοι οι μαθητές μπορούν να αναπτυχθούν από κοινού και να κατανοήσουν ότι τα ατομικά χαρακτηριστικά κάνουν τους ανθρώπους μοναδικούς και όχι «διαφορετικούς» με αρνητικό τρόπο. Η προώθηση της ισότητας και της διαφορετικότητας στην τάξη δεν χρειάζεται να είναι μια πρόκληση αλλά να αποτελεί μία πραγματικότητα με την οποία όλα τα παιδιά θα πρέπει να είναι εξοικειωμένα από μικρή ηλικία.

Αυτό σημαίνει:

• Θέσπιση σαφών κανόνων σχετικά με το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι.
• Άμεση αντιμετώπιση τυχόν αρνητικών στάσεων.
• Δίκαιη και ισότιμη αντιμετώπιση όλου του προσωπικού και των μαθητών.
• Δημιουργία ενός περιβάλλοντος τα οποίο αποδέχεται όλο το προσωπικό και τους μαθητές.
• Αποφυγή στερεοτύπων σε παραδείγματα και πόρους.
• Χρήση εκπαιδευτικού υλικού με πολυπολιτισμικά θέματα.
• Ενεργής προώθηση της πολυπολιτισμικότητας στα μαθήματα.
• Σχεδίαση μαθημάτων που αντικατοπτρίζουν την ποικιλομορφία της τάξης.
• Εξασφάλιση ότι όλοι οι μαθητές έχουν ίση πρόσβαση σε ευκαιρίες και συμμετοχή.
• Εξασφάλιση ότι τα μαθησιακά υλικά δεν κάνουν διακρίσεις εναντίον κανενός και προσαρμόζονται όπου είναι αναγκαίο, π.χ. με μεγάλη εκτύπωση ή ακουστικό υλικό κλπ.
• Χρησιμοποίηση ποικίλων μεθόδων διδασκαλίας.
• Χρησιμοποίηση ποικίλων μεθόδων αξιολόγησης.
• Εξασφάλιση ότι οι πολιτικές και οι διαδικασίες δεν εισάγουν διακρίσεις εναντίον κανενός.

Για να εξασφαλιστεί ότι δίνουμε αξία στην ποικιλομορφία και λαμβάνουμε κατάλληλα υπόψη την ταυτότητα του ατόμου στη διαδικασίας της διδασκαλίας, οι ακόλουθες αρχές μπορεί να είναι χρήσιμες:

• Να αναγνωρίσουμε ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε όλους τους μαθητές ως άτομα και να απαντούμε σε αυτούς, και την κοινωνική ταυτότητά τους, εξατομικευμένα.
• Να καταλάβουμε ότι η δίκαιη αντιμετώπιση των ανθρώπων δεν σημαίνει αντιμετώπιση τους με τον ίδιο τρόπο – θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τη διαφορά και να ανταποκριθούμε κατάλληλα.
• Να σεβόμαστε όλους τους μαθητές, ανεξάρτητα από τα χαρακτηριστικά τους ή την κοινωνική τους κατάσταση.
• Να προσπαθούμε να αυξήσουμε τη γνώση και την κατανόηση των πτυχών της κοινωνικής ταυτότητας που μπορεί να είναι διαφορετικές από την δική μας.
• Να αποφεύγουμε τα στερεότυπα ή να κάνουμε υποθέσεις για τους μαθητές με βάση την κοινωνική τους ταυτότητα.
• Να αναγνωρίσουμε ότι το περιεχόμενο ορισμένων μαθημάτων μπορεί να επιδράσει με αρνητικό ή δύσκολο τρόπο σε ορισμένους μαθητές, λόγω μιας πτυχής της κοινωνικής τους ταυτότητας.
• Να αναγνωρίσουμε ότι η δομή του μαθήματος, π.χ. χρονοδιάγραμμα διαλέξεων, ακατάλληλες ώρες, εργασία το Σαββατοκύριακο, και ούτω καθεξής, μπορεί να έχει περισσότερο αντίκτυπο σε ορισμένους μαθητές σε σχέση με άλλους.
• Να αναγνωρίζουμε ότι η δική μας κοινωνική ταυτότητα μπορεί να έχει αντίκτυπο στους μαθητές με διάφορους τρόπους.
• Να αποφεύγουμε τη χρήση ανάρμοστης και ασεβούς γλώσσας σχετικά με την κοινωνική ταυτότητα ή κοινωνικές καταστάσεις.

Τα προστατευόμενα χαρακτηριστικά είναι:

• Ηλικία
• Αναπηρία
• Αλλαγή φύλου
• Γάμος και συμβίωση
• Εγκυμοσύνη και μητρότητα
• Φυλή
• Θρησκεία ή πεποιθήσεις
• Φύλο
• Σεξουαλικός προσανατολισμός

Σε σχέση με τη διδασκαλία αυτό μπορεί να σημαίνει:

• Δίνουμε προσοχή στις ανάγκες των μαθητών που προέρχονται από διαφορετικές ομάδες κατά τον σχεδιασμό του μαθήματος – συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών για την ανάλυση ισότητας/ αξιολόγηση επίδρασης ως έναν χρήσιμο τρόπο για να εξασφαλιστεί ότι θα δοθεί η δέουσα προσοχή στην ενσωμάτωση και την προσβασιμότητα.
• Κάνουμε σαφή στους μαθητές τα πρότυπα συμπεριφοράς που αναμένουμε αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους και αντιμετωπίζουμε έγκαιρα και κατάλληλα μια ανάρμοστη συμπεριφορά.
• Εντοπίζουμε ευκαιρίες μέσα στη διδασκαλία μας για να εργαστούν οι μαθητές από κοινού σε διάφορες ομάδες.
• Επινοούμε δημιουργικούς τρόπους έτσι ώστε με σεβασμό να χρησιμοποιήσουμε τις διαφορετικές εμπειρίες των μαθητών για να προστεθεί αξία στην εμπειρία μάθησης για όλους.

Τίτλος: Ισότητα και Διαφορετικότητα στην Τάξη

Στόχος: Να παρέχει στους εκπαιδευτικούς διαφορετικές δραστηριότητες και ιδέες ούτως ώστε να βοηθηθούν στην προώθηση της πολυπολιτισμικότητας στο σχολείο τους

Οδηγίες: Εδώ θα βρείτε μερικές δραστηριότητες και ιδέες που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και να προσαρμόσετε στην τάξη σας για να βοηθήσετε στην προώθηση της πολυπολιτισμικότητας στο σχολείο σας, προκειμένου:

• Να συμπεριλάβετε τον παράγοντα της διαφορετικότητας εντός των μεθόδων διδασκαλίας σας.
• Να κάνετε αναφορά και χρήση παραδειγμάτων από μια ποικιλία πολιτισμών, θρησκειών και παραδόσεων.
• Να αμφισβητήσετε τα στερεότυπα.

1. Χρησιμοποιήστε τρέχουσες ειδήσεις και εκδηλώσεις – Συζητήστε στην τάξη τις τρέχουσες καταστάσεις όπου οι άνθρωποι υφίστανται διακρίσεις και δείτε τι σκέφτονται και καταλαβαίνουν οι μαθητές σας γι’ αυτό.
2. Κάντε μια λίστα με πράγματα από το εξωτερικό –  Ζητήστε από τους μαθητές σας να απαριθμήσουν ποια πράγματα που χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους ζωή προέρχονται από το εξωτερικό. Εκπλήσσονται με το αποτέλεσμα;
3. Η ένταξη εμφανής στις δραστηριότητες της τάξης – Βεβαιωθείτε ότι όταν χρησιμοποιείτε παραδείγματα, αφίσες και κάθε είδους πόρους, αυτά περιλαμβάνουν ανθρώπους από διαφορετικά υπόβαθρα, με αναπηρία, ειδικές ανάγκες…
4. Κουίζ – Χρησιμοποιήστε κουίζ για να μάθουν για διαφορετικούς πολιτισμούς, θρησκείες, αναπηρία, κ.λπ. Μπορείτε επίσης να εμπλέξετε τους μαθητές με το να τα προετοιμάζουν κάθε εβδομάδα.
5. Θεματικές εβδομάδες – Οργανώστε για παράδειγμα «Ινδική εβδομάδα», «Ισλαμική εβδομάδα», «Εβδομάδα αναπηρίας»… και προετοιμάστε υλικά, ενδεικτικά φαγητά, εικόνες και δραστηριότητες σχετικά με αυτό το θέμα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα γεγονότα που γιορτάζονται πάρα πολύ όπως η «Κινέζικη Πρωτοχρονιά», το «Ραμαζάνι» για να εξηγήσετε τι γιορτάζεται κάθε φορά και να μοιραστείτε με τους μαθητές σας τι απολαμβάνουν αυτοί περισσότερο.
6. Μάθετε γλώσσες – Διδάξτε στους μαθητές σας λέξεις σε διάφορες γλώσσες για να ενισχύσετε την ευαισθητοποίηση τους σχετικά με τα γλωσσικά εμπόδια σε όλον τον κόσμο και να συζητήσετε σχετικά με τα οφέλη του να μιλάει κάποιος περισσότερες από μία γλώσσα.
7. Αναλύστε στερεοτυπικές δημοφιλείς εκφράσεις – Πάρτε διάφορες δημοφιλείς εκφράσεις, όπου οι άνθρωποι υφίστανται διακρίσεις με βάση το φύλο, την καταγωγή, τη θρησκεία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την αναπηρία, κ.λπ., και ρωτήστε τους μαθητές σας σχετικά με τα στερεότυπα που κρύβονται από πίσω και πώς μπορεί να αισθάνονται οι ίδιοι οι άνθρωποι όταν ακούσουν τις εκφράσεις αυτές.Για παράδειγμα:
   «Η μισή του οικογένεια είναι στη φυλακή, τι άλλο να περιμένεις…»
   «Είναι εργένης και σε ώριμη ηλικία, είναι σίγουρα ομοφυλόφιλος»
   «Η γυναίκα στο τιμόνι είναι κίνδυνος»
   «Αυτός/ή δουλεύει σαν μαύρος/η»
   «Πόσα ψωμιά είναι στον φούρνο; 21 καμένα!! Ποιος το έκανε; Το εβραϊκό σκυλί»
8. Παιχνίδια ελαττωμένης ακοής/όρασης/σωματικής ικανότητας – Παίξτε παιχνίδια για την ευαισθητοποίηση σχετικά με διάφορες σωματικές αναπηρίες. Μπορούν οι μαθητές σας να βάλουν ένα πουλόβερ με ένα μόνο χέρι; Μπορούν να καθοδηγήσουν έναν φίλο μέσα στην τάξη με κλειστά τα μάτια; Μπορούν να διαβάζουν τα χείλη των χαρακτήρων στην τηλεόραση με τον ήχο κλειστό; Χρησιμοποιήστε αυτές τις δραστηριότητες για να αναδείξετε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι και να εξηγήσετε πώς αυτοί οι άνθρωποι μαθαίνουν να τις αντιμετωπίζουν.
9. Κατασκευές για άλλες χώρες – Φτιάξτε τις δικές σας κατασκευές για να αντιστοιχήσετε γεγονότα, σημαίες, γλώσσες…με την αντίστοιχη χώρα.
10. Παίξτε μουσική – Φέρτε παγκόσμια μουσική ή/και όργανα από άλλες χώρες.
11. Πείτε ιστορίες – Χρησιμοποιήστε ιστορίες που αμφισβητούν τις αντιλήψεις και τα στερεότυπα για να ενθαρρύνετε τους μαθητές σας να σκεφτούν τις πεποιθήσεις τους και να δουν τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο.

Υλικά: χαρτί, στυλό, χαρτί flipchart, υπολογιστής για να παίξετε μουσική και τα βίντεο από τα φαγητά, μουσικά όργανα (ή φωτογραφίες με μουσικά όργανα).

Ας υποθέσουμε ότι είστε δάσκαλος μαθητών δευτέρας Δημοτικού. Σε μια συνάντηση με έναν μαθητή σας τον Mike, εκείνος εκφράζει την ανησυχία του σε εσάς: ένας από τους καλύτερους του φίλους, ο Jason του κατηγορείται από τους συμμαθητές τους ότι είναι gay. Ο Mike δεν αισθάνεται καθόλου άνετα με αυτή τη συμπεριφορά των συμμαθητών του. Ο ίδιος μοιράζεται πως τα παιδιά τον κοροϊδεύουν επειδή κάνει πολύ παρέα μαζί του. Αισθάνεται ότι δεν είναι αποδεκτό να είναι κάποιος gay, αλλά θέλει να διατηρήσει μια θετική σχέση με το φίλο του.

Ο Mike σας ζητά να πείτε στον Jason να κάνει κάτι για αυτό το πρόβλημα.

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

• Τι απάντηση θα δίνατε στον Mike;
• Πιστεύετε ότι θα ήταν απαραίτητο να θέσετε σαφείς κανόνες σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι;
• Πώς θα δουλεύατε το θέμα των στερεοτύπων και της διαφορετικότητας στην τάξη;
• Θα χρησιμοποιούσατε στρατηγικές για την υποστήριξη των αναγκών των μαθητών;
• Ποιες στρατηγικές;