Διαχείριση των Σχέσεων με τους Γονείς

 Εισαγωγή

Λιγότερα/περισσότερα...

Το κλειδί για την ανάπτυξη και διατήρηση αποτελεσματικών σχέσεων με τους γονείς των μαθητών, είναι να ανταποκριθείτε εποικοδομητικά στις εξελισσόμενες ανάγκες τους. Ένας επιτυχής τρόπος προσέγγισης του παραπάνω αφορά την ανάπτυξης των δεξιοτήτων των γονέων με στόχο την βελτίωση των σχέσεων τους με τα παιδιά.

Μία χρήσιμη θεωρία σχετικά με τους γονείς που χρειάζεται να εξεταστεί είναι η Θεωρία Baumrind για τα Στυλ Ανατροφής, που αναπτύχθηκε από την Diana Baumrind κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Διενήργησε εκτεταμένες μελέτες αλληλεπιδράσεων γονέα-παιδιού στο σπίτι. Η Baumrind ανέπτυξε τη θεωρία ότι υπήρχαν τέσσερις βασικοί τύποι άσκησης του γονικού ρόλου και ότι οι διαφορές στο στυλ ανατροφής των παιδιών εξηγούσαν τον τρόπο που τα παιδιά λειτουργούσαν κοινωνικά, συναισθηματικά και νοητικά.

Τέσσερις Διαστάσεις, Τέσσερα Στυλ

Η Baumrind θεώρησε ότι υπήρχαν τέσσερις διαστάσεις στην αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού: γονικός έλεγχος, απαιτήσεις ωριμότητας, σαφήνεια επικοινωνίας και στοργή. Ο «γονικός έλεγχος» έχει σχέση με θέματα όπως η επιβολή των κανόνων. Οι «απαιτήσεις ωριμότητας» είναι η γονική προσδοκία ότι τα παιδιά αποδίδουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Η «σαφήνεια επικοινωνίας» αντικατοπτρίζει την επιθυμία των γονέων να επικοινωνούν με τα παιδιά τους, να ζητούν τη γνώμη τους και να χρησιμοποιούν τη λογική για να επιτευχθεί η επιθυμητή συμπεριφορά. Η «στοργή» σχετίζεται με τις γονικές εκφράσεις ζεστασιάς και έγκρισης, και την προστασία της σωματικής και συναισθηματικής ευεξίας των παιδιών. Χρησιμοποιώντας αυτές τις τέσσερις διαστάσεις, η Baumrind εντόπισε τέσσερα στυλ ανατροφής: Τη δημοκρατική, την αυταρχική, επιτρεπτική-επιεικής και την επιτρεπτική-αμέτοχη.

Ανατροφή της Δημοκρατίας

Αυτό το στυλ θεωρείται το «ιδανικό» στυλ ανατροφής των παιδιών και φαίνεται να παράγει παιδιά με υψηλά επίπεδα αυτοδυναμίας και αυτοσεβασμού, τα οποία είναι κοινωνικά υπεύθυνα, ανεξάρτητα και στοχοπροσηλωμένα, σύμφωνα με το Education.com. Οι γονείς θέτουν σαφείς προσδοκίες και έχουν υψηλά πρότυπα. Παρακολουθούν τη συμπεριφορά των παιδιών τους, χρησιμοποιούν την πειθαρχία με βάση την λογική και ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να παίρνουν αποφάσεις και να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Επίσης, είναι ζεστοί και με φροντίδα, αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με ευγένεια, σεβασμό και αγάπη.

Αυταρχική Ανατροφή

Ο αυταρχικός γονέας τείνει να θέτει αυστηρούς κανόνες, να απαιτεί υπακοή και να χρησιμοποιεί στρατηγικές όπως τη στέρηση των εκδηλώσεων αγάπης ή της έγκρισης, για να αναγκάσει ένα παιδί να συμμορφωθεί. Αυτοί οι γονείς είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν σωματική τιμωρία ή λεκτικές προσβολές για να προκαλέσουν την επιθυμητή συμπεριφορά. Στερούν τη ζεστασιά του δημοκρατικού γονέα και μπορεί να φαίνονται απόμακροι στα παιδιά τους. Τα παιδιά με αυταρχικούς γονείς μπορούν να συμπεριφέρονται καλά, αλλά είναι επίσης πιθανό να είναι κυκλοθυμικά και ανήσυχα. Τείνουν να είναι ακόλουθοι και όχι ηγέτες.

Επιτρεπτική-Επιεικής Ανατροφή

Ο επιτρεπτικός-επιεικής γονέας ξεχειλίζει από γονική ζεστασιά. Αυτός ο γονέας μπορεί να είναι στοργικός και τρυφερός, αλλά θέτει λίγα ή καθόλου όρια, ακόμα και όταν η ασφάλεια του παιδιού μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο. Οι επιτρεπτικοί-επιεικείς γονείς έχουν λίγες απαιτήσεις για ωριμότητα ή επίδοση, και συχνά δεν επιβάλλουν συνέπειες για την κακή συμπεριφορά. Τα παιδιά των επιτρεπτικών γονέων συχνά έχουν προβλήματα με τον έλεγχο των παρορμήσεών τους, μπορεί να εμφανίσουν ανωριμότητα και να είναι απρόθυμα να αναλάβουν ευθύνη.

Επιτρεπτική-Αμέτοχη Ανατροφή

Η επιτρεπτική-αμέτοχη ανατροφή των παιδιών, που ονομάζεται επίσης απλά «αδιάφορη ανατροφή των παιδιών», χαρακτηρίζεται από την ίδια έλλειψη ορίων ή απαιτήσεων που είδαμε και στο προηγούμενο είδος ανατροφής. Ωστόσο, ο αδιάφορος γονέας εμφανίζει μικρή ή καθόλου γονική ζεστασιά. Στην ακραία του μορφή, το αδιάφορο στυλ μπορεί να συνιστά αμέλεια ή να περιλαμβάνει την πλήρη απόρριψη του παιδιού. Τα παιδιά με αδιάφορους γονείς είναι πιθανό να έχουν χαμηλά επίπεδα λειτουργίας σε πολλούς τομείς. Έχουν την τάση να μην έχουν καλές επιδόσεις στο σχολείο και ιδιαίτερα καθώς μεταβαίνουν στο γυμνάσιο, είναι πιο πιθανό να παρουσιάζουν παραβατική συμπεριφορά και καταθλιπτικά συμπτώματα.

Ποιότητες του Παιδιού & Στυλ Ανατροφής

Δημοκρατική Ανατροφή

  • Ζωντανή και χαρούμενη διάθεση
  • Αυτοπεποίθηση για την ικανότητά τους να εκτελέσουν καθήκοντα
  • Καλά αναπτυγμένη ρύθμιση των συναισθημάτων
  • Αναπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες
  • Λιγότερο άκαμπτοι όσον αφορά τα τυπικά χαρακτηριστικά των φύλων (π.χ. ευαισθησία στα αγόρια, ανεξαρτησία στα κορίτσια)

Αυταρχική Ανατροφή

  • Άγχος, παραίτηση και θλιμμένη διάθεση
  • Δυσλειτουργικές αντιδράσεις στην απογοήτευση (τα κορίτσια είναι ιδιαίτερα πιθανό να τα παρατήσουν και τα αγόρια να γίνουν ιδιαίτερα εχθρικά)
  • Τα πάνε καλά στο σχολείο (μελέτες δείχνουν παρόμοια αποτελέσματα όπως και στο δημοκρατικό τρόπο ανατροφής.)
  • Δεν είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακούν σε αντικοινωνικές δραστηριότητες (π.χ. κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ, βανδαλισμοί, συμμορίες)

Επιτρεπτική Ανατροφή

  • Δύσκολος έλεγχος συναισθημάτων
  • Επαναστατικοί και προκλητικοί όταν αμφισβητούνται οι επιθυμίες τους
  • Συνήθως δεν ασχολούνται με απαιτητικές δραστηριότητες καθήκοντα
  • Παρουσιάζουν αντικοινωνικές συμπεριφορές

Ένας άλλος τομέας για προβληματισμό και ανάπτυξη δεξιοτήτων για τους γονείς αφορά το να τους υποστηρίξετε να ακούν τα παιδιά τους με έναν τρόπο που θα τα ενθαρρύνει να μιλούν και να τους μιλούν με έναν τρόπο που θα ενθαρρύνει τα παιδιά να ακούσουν. Η εξερεύνηση και η απόκτηση δεξιοτήτων Ενεργητικής Ακρόασης και Εποικοδομητικής Κριτικής για τους γονείς μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά όχι μόνο στη σχέση γονέα/παιδιού, αλλά και στη σχέση εκπαιδευτικού/γονέα.

Θετική Παρακίνηση

Για να ακούσετε με ενεργητικό τρόπο, θα πρέπει να βοηθήσετε το άλλο άτομο να μιλήσει, χρησιμοποιώντας αντίστοιχη γλώσσα του σώματος και ενθαρρυντικά λόγια. Ειδικά όταν τα παιδιά παρουσιάζονται αβέβαια η υποστήριξή σας με νεύματα, «ναι» και με βλέμματα που δείχνουν αναμονή, μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικά.

Μερικές φορές η ενθάρρυνση είναι καλύτερη με τη σιωπηλή προσοχή, δίνοντας στα παιδιά χώρο να βρουν τις λέξεις που χρειάζονται, καθισμένοι ήσυχα σε παύσεις. Αν είναι συναισθηματικά φορτισμένα, αποδεχθείτε τη συναισθηματική τους κατάσταση, χωρίς κριτική και χωρίς να πείτε «σε παρακαλώ μη κλαις» όταν πραγματικά εννοείτε «παρακαλώ μη με αναστατώνεις». Αν κάποιος φορτιστεί μέχρι δακρύων, ένα από τα πιο ισχυρά πράγματα που μπορείτε να κάνετε είναι να του επιτρέψετε να κλάψει.

Προσεκτική ακρόαση

Στην προσεκτική ακρόαση δίνετε προφανή προσοχή στο άλλο πρόσωπο, ώστε να μπορεί να δει ότι σας ενδιαφέρει τι έχει να πει. Το αντίθετο της προσεκτικής ακρόασης είναι η απρόσεκτη ή περιστασιακή ακρόαση, όπου φαίνεται να δίνετε προσοχή στο πρόσωπο που μιλά αλλά μπορεί πραγματικά να (μην) ακούτε προσεκτικά.

Πλήρης ακρόαση-Ενεργητική ακρόαση

Οι Rogers και Farson (1979) περιγράφουν την ενεργητική ακρόαση ως «έναν σημαντικό τρόπο για να επιφέρετε αλλαγές στους ανθρώπους.»
Προτείνουν τρεις δραστηριότητες:

  • Ακούστε για το συνολικό νόημα: Ακούστε τόσο για το περιεχόμενο όσο και για τα συναισθήματα που υποβόσκουν.
  • Ανταποκριθείτε σε συναισθήματα: Μερικές φορές το πραγματικό μήνυμα είναι στο συναίσθημα και όχι στο περιεχόμενο της επιφάνειας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να απαντήσετε στο συναισθηματικό μήνυμα.
  • Δώστε σημασία σε όλα τα ερεθίσματα: Δεν είναι όλη η επικοινωνία λεκτική, έτσι προσέξτε για τα μη λεκτικά μηνύματα.

Καθρέπτισμα

Όταν αντικατοπτρίζετε αυτό που ακούτε πίσω στο άλλο πρόσωπο, αποδεικνύετε ότι έχετε ακούσει τι έχει πει. Αυτό που θα αντικατοπτρίσετε πρέπει να ταιριάζει με τις βασικές πτυχές του τι επικοινωνεί το άλλο πρόσωπο. Μπορείτε να αντανακλάσετε δεδομένα και τεκμηριωμένες πληροφορίες. Μπορείτε επίσης να αντικατοπτρίσετε συναισθήματα. Τα συναισθήματα είναι πιο δύσκολο να «διαβαστούν», αλλά είναι πιο ισχυρά στον δεσμό που δημιουργείται με το άλλο πρόσωπο, καθώς αυτό δείχνει ενσυναίσθηση και μια έννοια προς το πρόσωπο που μιλά.

Σύνοψη

Αντικατοπτρίστε αυτό που ακούτε όχι παπαγαλίζοντας τις ίδιες λέξεις. Αλλά παραφράζοντας, χρησιμοποιώντας τις δικές σας λέξεις για να αναδιατυπώσετε αυτό που μοιράστηκε το άλλο άτομο. Ένας καλός τρόπος να το κάνετε αυτό είναι συνοψίζοντας ό,τι έχουν πει με λιγότερες λέξεις.

Έλεγχος

Όταν ένα άτομο λέει κάτι, ακόμη και με προσεκτική κατανόηση μπορεί να χάσετε το νόημα. Μπορεί να βοηθήσει όταν αντικατοπτρίζετε και συνοψίζετε, να προσθέσετε ερωτήσεις τσεκάροντας αν η περίληψη σας είναι σωστή. Για παράδειγμα:

Λοιπόν, νομίζω ότι αυτό που λες είναι … Σωστά;

Αυτό τους δίνει τον έλεγχο και ως εκ τούτου καθιστά ευκολότερο για αυτούς να δεχτούν αυτό που λέτε.

Δείξτε σεβασμό

Όπως επισημαίνουν οι Rogers και Farson, «αν και είναι πιο δύσκολο να πείσετε κάποιον που τον σέβεστε λέγοντάς του το, είναι πολύ πιο πιθανό να μεταφέρετε αυτό το μήνυμα αν πραγματικά συμπεριφέρεστε με αυτόν τον τρόπο …Η ακρόαση το επιτυγχάνει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο».

Πώς να μιλάτε με γονείς σε δύσκολες καταστάσεις

Μερικές φορές οι εκπαιδευτικοί έχουν να αντιμετωπίσουν θυμωμένους γονείς και μπορεί να αισθάνονται φόβο να αντιμετωπίσουν τις ακόλουθες καταστάσεις:

  • Θυμωμένοι ή αμυντικοί γονείς.
  • Γονείς που παραπονούνται ή απαιτητικούς γονείς.
  • Γονείς που αμφισβητούν τις ικανότητες του δασκάλου.

Όταν οι γονείς ενεργούν με το ένστικτο προστασίας, τα συναισθήματά τους είναι έντονα, και οι εκπαιδευτικοί ενδέχεται να βρεθούν σε θέση να ζητούν συγγνώμη, και να απομακρύνονται από αποφάσεις και μεθόδους αντιμετώπισης του εκάστοτε ζητήματος . Ή, ακόμη χειρότερα, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη συζήτηση με αμυντικό τρόπο και να ξεκινήσει έτσι μια συζήτηση που μπορεί να δημιουργήσει μια κακή σχέση γονέα-δασκάλου.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την παραπάνω κατάσταση;

  • Να είστε φιλικοί. Να μην είστε υπερβολικά σοβαροί με τους γονείς. Πείτε γεια, χαμογελάστε και διατηρήστε μια φιλική στάση.
  • Ενημερώστε. Ο σκοπός είναι να τους ενημερώσετε σχετικά με τη συμπεριφορά, να μοιραστείτε τις γνώσεις σας μαζί τους με έναν τρόπο που είναι χρήσιμος. Μη ξεχνάτε να έχετε αυτοπεποίθηση.
  • Εμείνετε στα γεγονότα. Πείτε τους ακριβώς τι συνέβη.
  • Δώστε σημασία και προσοχή στο ύφος σας. Αυτό είναι ένα κοινό λάθος που γίνεται από τους εκπαιδευτικούς που επηρεάζονται από την κατάσταση και απαντούν στους γονείς «Εσείς τι θα κάνετε;».
  • Να είστε άμεσοι, επικοινωνήστε με ειλικρινή τρόπο. Η ειλικρίνεια είναι η πιο χρήσιμη και σημαντική γλώσσα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε με τους γονείς.
  • Εξηγήστε πώς χειρίζεστε το εν λόγω ζήτημα και ζητήστε τη συνεργασία τους.
  • Μιλήστε τους με αυτοπεποίθηση.

 Δραστηριότητα

Λιγότερα/περισσότερα...
Τίτλος: Ομάδα Γονέων

Στόχος: Ενίσχυση της θετικής αλληλεπίδρασης Γονέα/Παιδιού

Οδηγίες: Επιτρέψτε στους γονείς να προβληματιστούν σχετικά με το στυλ και τις επιρροές ανατροφής των παιδιών τους και στη συνέχεια αναπτύξτε προτάσεις σχετικά με την εφαρμογή των διαφορετικών στυλ ανατροφής των παιδιών και των δεξιοτήτων ενεργητικής ακρόασης για να υποστηρίξετε τη σχέση γονέα-παιδιού.

  • Σχηματίστε ομάδα με τους γονείς με στόχο να προβληματιστούν σχετικά με τις γονεικές επιρροές και να εντοπίσουν επιρροές στα στυλ ανατροφής.
  • Παρουσιάστε τα διαφορετικά στυλ ανατροφής στην ομάδα. Αφήστε τους να εντοπίσουν το δικό τους στυλ με βάση των κατάλογο των στυλ ανατροφής.
  • Σχηματίστε ομάδα για τον εντοπισμό και δημιουργήστε παιχνίδι ρόλων αναφορικά με τις δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης.
  • Δημιουργήστε ένα σχολικό κλίμα και δομές που υποστηρίζουν τη συμμετοχή της οικογένειας.
  • Δώστε στις οικογένειες έναν κατάλογο των απαιτούμενων δεξιοτήτων για κάθε μάθημα που διδάσκεται στην τάξη σας.
  • Προσκαλέστε τις οικογένειες να μοιραστούν τις ελπίδες και τις ανησυχίες για τα παιδιά τους και στη συνέχεια εργαστείτε μαζί για να θέσετε στόχους για τους μαθητές.
  • Ξεκινήστε ένα πρόγραμμα εθελοντών στην τάξη.
  • Δημιουργήστε μια ιστοσελίδα της τάξης και συμπεριλάβετε και σελίδα γονέων.
  • Προσκαλέστε τους γονείς να παρουσιάσουν ομιλίες ή/και επιδείξεις για τις εξειδικευμένες γνώσεις ή δεξιότητες τους.

Υλικά: Ένα δωμάτιο στη σχολική εγκατάσταση.
Υλικό για την καταγραφή των όσων συμβαίνουν στις συναντήσεις.

 Μελέτη Περίπτωσης

Λιγότερα/περισσότερα...
Ένας δάσκαλος είπε:
«Ήμουν δάσκαλος για 12 χρόνια και πρόσφατα έγινα διευθυντής. Το μόνο που έχω κάνει στη νέα μου δουλειά είναι να αντιμετωπίζω θυμωμένους γονείς. Καλούμαι συνέχεια να τους λέω ότι το παιδί τους έκανε κάτι και η πρώτη απάντηση είναι, «Πώς ξέρετε ότι ήταν αυτός;» Σήμερα, ήταν λάθος του οδηγού του λεωφορείου, ότι ένα παιδί έφερε ένα επικίνδυνο όπλο στο σχολικό λεωφορείο. Αλήθεια; Χθες, ήταν υπαιτιότητα του δασκάλου ότι ένας μαθητής έκλεψε κάτι από μια άδεια αίθουσα».

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

  • Σύμφωνα με τη γνώμη σας πώς θα πρέπει να συμπεριφέρεται ο εκπαιδευτικός στους γονείς;
  • Τι είδους συμβουλές θα δίνατε στον παραπάνω εκπαιδευτικό;
  • Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαχειριστεί την κατάσταση;
  • Πώς νομίζετε ότι πρόκειται να συμπεριφερθούν οι γονείς;
  • Θα μπορούσατε να κάνετε ένα σχέδιο για να ξεκινήσει ένα διάλογος με τους γονείς;