Διεκδικητικότητα

 Εισαγωγή

Λιγότερα/περισσότερα...
Η διεκδικητικότητα είναι ένας τρόπος επικοινωνίας. Περιγράφει το να είσαι ικανός να εκφράζεις τα συναισθήματά σου, τις σκέψεις σου, τις πεποιθήσεις σου και τις απόψεις σου με άμεσο τρόπο, χωρίς να παραβιάζονται τα δικαιώματα των άλλων. Είναι η ικανότητα να εκφράζεις με ειλικρίνεια τις απόψεις και συναισθήματά σου χωρίς αδικαιολόγητο άγχος. Άλλοι τρόποι επικοινωνίας που υπάρχουν είναι ο επιθετικός τρόπος, κατά τον οποίο παραβιάζονται τα δικαιώματα των άλλων και ο παθητικός τρόπος, κατά τον οποίο παραβιάζονται τα δικά σου δικαιώματα. Πιθανόν να έχεις ακούσει και για τον παθητικο-επιθετικό τρόπο επικοινωνίας. Αυτό συμβαίνει όταν κάποιος είναι κατά κύριο λόγο επιθετικός αλλά με έναν παθητικό ή έμμεσο τρόπο. Για παράδειγμα κάποιος μπορεί να είναι θυμωμένος αλλά δεν δρα με έναν εμφανή επιθετικό τρόπο φωνάζοντας ή χτυπώντας, αλλά μουτρώνοντας ή χτυπώντας την πόρτα.

ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:
Παραβιάζει τα δικά μας δικαιώματα. Οι ανάγκες των άλλων έρχονται σε προτεραιότητα.
ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:
Σέβεται τις ανάγκες μου και τις ανάγκες των άλλων.
ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:
Παραβιάζει τα δικαιώματα των άλλων. Οι δικές μου ανάγκες έρχονται σε προτεραιότητα.

ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΣ

Το βασικό αποτέλεσμα είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Εάν επιλέγουμε να επικοινωνούμε με έναν παθητικό τρόπο, δεν λέμε πώς πραγματικά νιώθουμε ή σκεφτόμαστε. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να καταλήξουμε να συμφωνούμε με τους άλλους και να ικανοποιούμε τις ανάγκες ή επιθυμίες των άλλων παρά τις δικές μας. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια αίσθηση πως δεν έχουμε κάποιο προορισμό ή στόχο στη ζωή μας και μια αίσθηση πως δεν μπορούμε να ελέγξουμε την ίδια μας τη ζωή. Εάν δεν εκφραζόμαστε ποτέ ανοιχτά και κρύβουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε ένταση, άγχος και μνησικακία. Συχνά η παραπάνω συμπεριφορά, οδηγεί σε μη υγιείς και αμήχανες σχέσεις. Νιώθουμε πως ακόμα και οι πιο κοντινοί μας άνθρωποι δεν μας ξέρουν πραγματικά.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΓΙΝΩ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΣ;

Η διεκδικητικότητα είναι μια συμπεριφορά και τρόπος σκέψης που μπορούμε να τον μάθουμε. Όλοι γεννιόμαστε διεκδικητικοί. Σκεφτείτε τα μωρά. Τα μωρά κλαίνε όταν θέλουν κάτι, εκφράζουν το συναίσθημά τους ελεύθερα. Έπειτα σταδιακά προσαρμόζουν την συμπεριφορά τους έτσι ώστε να ταιριάξει στις αποκρίσεις που λαμβάνουν από το περιβάλλον, που είναι αποκρίσεις που λαμβάνουν από την οικογένεια, τους συμμαθητές, τους συναδέλφους, τους ανωτέρους. Για παράδειγμα εάν η οικογένεια ή το περιβάλλον μας, αντιμετώπιζε την αντιπαράθεση με φωνές, τότε πιθανόν να έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε κι εμείς τις διαμάχες με αυτόν τον τρόπο. Εάν η οικογένειά μας δίδαξε πως πρέπει να ευχαριστούμε πάντα τους άλλους πρώτα πριν από εμάς, τότε πιθανόν να μας είναι δύσκολο να διεκδικούμε τις ανάγκες μας. Ή εάν η οικογένειά μας έμαθε πως δεν πρέπει να εκφράζουμε τα αρνητικά συναισθήματα και μας αγνοούσε ή κορόιδευε όταν το κάναμε, τότε πολύ γρήγορα μάθαμε να μην εκφράζουμε το αρνητικό μας συναίσθημα.

Συχνά υπάρχουν πολλοί και καλοί λόγοι για τους οποίους δεν γίναμε διεκδικητικοί. Σαν παιδιά και έφηβοι μάθαμε να συμπεριφερόμαστε με τρόπους που τότε ήταν αποτελεσματικοί για εμάς. Εάν ήμασταν διεκδικητικοί σε γονείς ή φίλους επιθετικούς, αυτό θα μας δημιουργούσε προβλήματα, γι’ αυτό και μάθαμε να κρυβόμαστε και να αποφεύγουμε ή μάθαμε να είμαστε επιθετικοί ούτως ώστε να επιβιώσουμε. Και είναι πολύ πιθανό και η οικογένειά μας ή οι φίλοι μας από τους οποίους μάθαμε αυτή τη συμπεριφορά, να έμαθαν και εκείνοι αυτή την συμπεριφορά από το δικό τους οικογενειακό περιβάλλον. Είναι πολύ σημαντικό να μην κατηγορείτε τον εαυτό σας ή την οικογένειά σας για την έλλειψη διεκδικητικότητας. Είναι πολύ πιο χρήσιμο και βοηθητικό να σκεφτείτε την παραπάνω συμπεριφορά και στάση σαν έναν φαύλο κύκλο που εσείς και η οικογένειά σας εγκλωβιστήκατε. Τώρα χρειάζεται να αποφασίσετε να σπάσετε αυτόν τον φαύλο κύκλο και να μάθετε έναν νέο διεκδικητικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς. Αυτό σημαίνει πως δεν θα μεταδώσετε αυτή την δυσλειτουργική συμπεριφορά στη μελλοντική σας οικογένεια και στους μελλοντικούς σας φίλους.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ, ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Είναι πολύ σημαντικό να μάθετε να αναγνωρίζετε τα λεκτικά και μη-λεκτικά χαρακτηριστικά των διαφορετικών τρόπων επικοινωνίας. Όταν τα μάθετε, θα είστε ικανοί να αναγνωρίζετε την παθητική, επιθετική και διεκδικητική συμπεριφορά σε εσάς και τους άλλους. Το πρώτο βήμα για να αλλάξουμε μια συμπεριφορά είναι να αναγνωρίσουμε ποια κομμάτια θέλουν αλλαγή. Μπορεί να είναι ότι μπορείτε να μιλάτε με διεκδικητικό τρόπο πχ οι λεκτικές σας δεξιότητες να είναι διεκδικητικές αλλά η μη λεκτική σας επικοινωνία να είναι παθητική ή να έρχεται σε αντίθεση με την λεκτική σας επικοινωνία. Για παράδειγμα: Εάν λέτε «Δεν μου αρέσει όταν το κάνεις αυτό», που είναι μια δήλωση διεκδίκησης, αλλά την κάνετε με πολύ ήρεμη φωνή, χωρίς να κοιτάτε τον άλλον στα μάτια, κουνώντας τα πόδια σας, τότε η μη λεκτική σας επικοινωνία υπονομεύει την λεκτική σας και το μήνυμά σας πιθανότατα δεν θα ληφθεί σοβαρά υπόψη.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Δεν εκφράζω με ειλικρίνεια τα συναισθήματά μου, τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις μου. Κατ’ επέκταση επιτρέπω στους άλλους να παραβιάζουν τα δικαιώματά μου. Μπορεί επίσης να σημαίνει πως εκφράζω τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου με απολογητικό ύφος ή με ύφος αδιάφορο για τον εαυτό μου, με αποτέλεσμα οι άλλοι να παραβλέπουν αυτό που επικοινωνώ.

Παραβιάζω τα δικαιώματά μου. Μερικές φορές δείχνω μια υποβόσκουσα έλλειψη σεβασμού προς την ικανότητα του άλλου να δεχτεί τις απογοητεύσεις, να αναλάβει ευθύνες ή να διαχειριστεί τα δικά του προβλήματα.

ΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Μεγάλες και ασαφείς προτάσεις/Δεν λέω αυτό που πραγματικά εννοώ/ Διστακτικός λόγος, γεμάτος παύσεις/ Συχνό καθάρισμα λαιμού/ Απολογούμαι χωρίς εμφανή λόγο με μαλακή και ασταθή φωνή/ Χρησιμοποιώ εκφράσεις τύπου: «Εάν δεν σου ήταν πολύς κόπος..»/Χρησιμοποιώ συμπληρωματικές λέξεις και εκφράσεις όπως: «μπορεί» «εμ» «εε» «κατά κάποιο τρόπο»/Η φωνή μου είναι μονότονη/ Ο τόνος της φωνής μου είναι τραγουδιστός ή παραπονιάρικος/ Μιλώ με έναν υπερβολικά μαλακό ή ζεστό τρόπο/ Συχνές δικαιολογίες «Κανονικά δεν θα σου είχα πει τίποτα…»/Απολογίες και συγγνώμες «Λυπάμαι τρομερά που σε ενοχλώ..»/ Προλαμβάνω… «Είναι μόνο η γνώμη μου….» ή « Μπορεί να κάνω λάθος….»/ Αυτό-απόρριψη «Δεν είναι σημαντικό» ή « Δεν έχει και τόσο σημασία»/ Αυτοκριτική «Με ξέρεις εμένα…» ή «Είμαι άχρηστος..απελπισμένος»

ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Βλέμμα που αποφεύγει/ Κοιτώ κάτω/ Μαζεμένη στάση σώματος/ Τρίβω τα χέρια μου/ Κλείνω τα μάτια μου ή γελάω όταν εκφράζω τον θυμό μου/ Καλύπτω το στόμα μου με το χέρι μου/ Σταυρώνω τα χέρια μου για προστασία/ Χαμογελώ όταν εκφράζω θυμό ή δέχομαι κριτική/ Σηκώνω τα φρύδια με αίσθημα αναμονής/ Κουνώ το σαγόνι μου/ Δαγκώνω τα χείλη μου.

ΤΡΟΠΟΙ ΣΚΕΨΗΣ

«Δεν αξίζω»/ «Τα συναισθήματά μου, οι ανάγκες μου και οι σκέψεις μου είναι λιγότερα σημαντικές από τις δικές σου»/ «Οι άνθρωποι θα νομίζουν άσχημα πράγματα για εμένα ή δεν θα με συμπαθήσουν»/ «Εάν πω όχι, τότε μπορεί κάποιος να αναστατωθεί, θα είμαι τότε υπεύθυνος επειδή τον αναστάτωσα».

ΚΕΡΔΗ

  • Με επαινούν που δεν είμαι εγωιστής
  • Σπανίως με κατηγορούν όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά επειδή συνήθως δεν έχω πάρει πρωτοβουλία
  • Οι άλλοι θα με προστατεύσουν και θα με προσέχουν
  • Αποφεύγω, αναβάλλω ή κρύβω αντιπαραθέσεις ούτως ώστε βραχυπρόθεσμα να νιώθω μια μείωση άγχους

ΚΟΣΤΗ

  • Αρκετά επιρρεπής στο να συσσωρεύω άγχος και θυμό που μπορεί να εκραγεί με έναν πραγματικά επιθετικό τρόπο
  • Οι άλλοι συχνά έχουν παράλογες απαιτήσεις από εμένα
  • Περιορίζω τον εαυτό μου στην εικόνα που έχουν οι άλλοι για μένα αυτή, του καλού αξιαγάπητου ατόμου
  • Όταν καταπιέζω τον θυμό και την απογοήτευση μου, μειώνονται άλλα θετικά συναισθήματα που έχω μέσα μου
  • Απώλεια αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΩ ΠΑΝΤΑ ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΙ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ

Διεκδικώ τα δικαιώματά μου και εκφράζω τις ανάγκες, σκέψεις και πεποιθήσεις μου με τρόπο που είναι ανάρμοστος και πάντα παραβιάζει τα δικαιώματα του άλλου. Οι άνθρωποι συχνά νιώθουν συντετριμμένοι μετά από την αναμέτρηση με ένα επιθετικό άτομο. Η υπεροχή μου διατηρείται με το να υποτιμώ τους άλλους.

ΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Έντονη, σαρκαστική ή συγκαταβατική φωνή/ Εύγλωττος. Λίγοι δισταγμοί/ Συχνά απότομος τρόπος ομιλίας/ Συχνά γρήγορος/ Με έμφαση σε λέξεις που κατηγορούν/ Σταθερή φωνή/ Ψυχρός και σαρκαστικός τόνος/ Η φωνή μπορεί να είναι έντονη, συχνά φωναχτή, με αύξηση της έντασης στο τέλος κάθε πρότασης/ Χρήση απειλών «Καλά θα κάνεις να προσέχεις» «Εάν δεν…»/ Υποτιμητικά σχόλια «Θα πρέπει να αστειεύεσαι» «Μην είσαι τόσο ηλίθιος»/ Αξιολόγηση των σχολίων. Δίνω έμφαση σε έννοιες όπως «θα έπρεπε» «κακό» «οφείλεις/Σεξιστικά ή ρατσιστικά σχόλια/ Κομπάζω «Δεν έχω προβλήματα σαν τα δικά σου»/ Οι απόψεις εκφράζονται σαν γεγονότα «Κανείς δεν θέλει να συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο» «Αυτός είναι άχρηστος τρόπος να το κάνεις..»/ Απειλητικές ερωτήσεις «Δεν τελείωσες ακόμα;» «Γιατί στο καλό το έκανες έτσι..»

ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Παραβίαση του προσωπικού χώρου του άλλου ατόμου/ Κοιτώ έντονα/ Χειρονομίες όπως το να δείχνω ή να σφίγγω τη γροθιά μου/ Περπατώ με μεγάλα βήματα με ανυπομονησία/ Κλίνω προς ή από πάνω (από τον άλλον)/ Σταυρώνω τα χέρια μου για να δείχνω ότι είμαι απρόσιτος/ Το χαμόγελο μπορεί να γίνει χλευαστικό/ Κάνω ρυτίδες όταν θυμώνω/Τρίζω τα δόντια μου

ΤΡΟΠΟΙ ΣΚΕΨΗΣ

«Θα σε πιάσω πριν καν έχεις την ευκαιρία να με πιάσεις εσύ»/«Ο κόσμος είναι ένα πεδίο μάχης και πρέπει να κερδίσω»

ΚΕΡΔΗ

  • Καταφέρνω τους άλλους να κάνουν αυτό που θέλω
  • Τα πράγματα γίνονται όπως θέλω εγώ
  • Μου αρέσει το συναίσθημα του να ελέγχω
  • Εκτόνωση ενέργειας ή έντασης
  • Νιώθω δυνατός

ΚΟΣΤΗ

  • Η συμπεριφορά μου δημιουργεί εχθρότητα και δυσαρέσκειες σε αυτούς που βρίσκονται γύρω μου
  • Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια αίσθηση υπερβολικού φόβου και παράνοιας
  • Εάν προσπαθώ πάντα να ελέγχω τους άλλους, είναι δύσκολο για μένα να χαλαρώσω
  • Οι σχέσεις μου βασίζονται σε αρνητικά συναισθήματα και θα είναι ασταθείς
  • Οι επιθετικοί άνθρωποι ουσιαστικά νιώθουν μειονεκτικά και προσπαθούν να αντισταθμίσουν αυτό το αίσθημα κατωτερότητας με το να μειώνουν τους άλλους
  • Αισθήματα ενοχής και ντροπής
  • Μειωμένη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΟΡΙΣΜΟΣ

Ένας τρόπος να επικοινωνώ τα συναισθήματά μου, σκέψεις, ανάγκες μου με έναν ανοιχτό, ειλικρινή τρόπο χωρίς να παραβιάζω τα δικαιώματα των άλλων. Είναι η εναλλακτική στο να είμαι επιθετικός, όπου παραβιάζω τα δικαιώματα των άλλων και στο να είμαι παθητικός, όπου παραβιάζω τα δικά μου δικαιώματα.

ΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Σταθερή και ήρεμη φωνή/ Είμαι εύγλωττος με λίγους δισταγμούς/ Σταθερός ρυθμός λόγου/ Ο τόνος μου είναι πλούσιος και ζεστός/ Ειλικρινής και σαφής λόγος/ Ούτε δυνατή ούτε χαμηλή ένταση φωνής/ Η φωνή μου είναι κατάλληλα δυνατή ανάλογα με την περίσταση/Δηλώσεις με την χρήση του «Εγώ» «Μου αρέσει» «Θέλω» «Δεν μου αρέσει», που είναι σύντομες και εύστοχες!/ Φράσεις που ευνοούν την συνεργασία «Ποιες είναι οι σκέψεις σου πάνω σε αυτό;»/Εμφατικές δηλώσεις ενδιαφέροντος «Θα ήθελα να..»/ Διαχωρισμός μεταξύ γνώμης και γεγονότος! «Η εμπειρία μου είναι διαφορετική…»/ Προτάσεις χωρίς «πρέπει» αλλά «Τι θα έλεγες για..» ή «Θα ήθελες να…»/ Εποικοδομητική κριτική χωρίς κατηγορία « Νιώθω εκνευρισμό όταν με διακόπτεις»/ Ψάχνω τις απόψεις του άλλου «Πώς ταιριάζει αυτό με την δική σου ιδέα..;» /Προθυμία να εξερευνήσω άλλες λύσεις «Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε το πρόβλημα..;»

ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Δεκτική ακρόαση/ Καλή οπτική επαφή/ Όρθια, ανοιχτή στάση σώματος/ Ευχάριστη αλλά και σοβαρή έκφραση προσώπου/ Ανοιχτά χέρια/ Χαμογελώ όταν είμαι χαρούμενος/ Συνοφρυώνομαι όταν θυμώνω/ Το σαγόνι μου είναι χαλαρό

ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΗΣ

«Δεν θα σου επιτρέψω να με εκμεταλλευτείς και δεν θα σου επιτεθώ για αυτό που είσαι»

ΚΕΡΔΗ

  • Όσο περισσότερο υπερασπίζομαι τον εαυτό μου και δρω με τρόπο που σέβομαι, τόσο ενισχύεται η αυτοεκτίμησή μου
  • Οι ευκαιρίες να αποκτήσω αυτό που θέλω από τη ζωή αυξάνονται
  • Το να εκφράζω αυτό που νιώθω την στιγμή που το νιώθω, σημαίνει πως δεν καλλιεργώ δυσαρέσκεια και πικρία μέσα μου
  • Εάν καθοδηγούμαι λιγότερο από την ανάγκη μου να προστατεύσω τον εαυτό μου και είμαι λιγότερο απασχολημένος με την ευσυνειδησία μου, τότε μπορώ να ακούσω και να αγαπήσω τους άλλους πιο εύκολα

ΚΟΣΤΗ

  • Οι φίλοι ή και η οικογένειά μου μπορεί να έχουν ωφεληθεί από το να είμαι παθητικός και μπορεί να σαμποτάρουν ή να δυσκολέψουν αυτή την καινούρια μου συμπεριφορά
  • Αναδιαμορφώνω πεποιθήσεις που έχω χτίσει από την παιδική μου ηλικία και αυτό μοιάζει τρομακτικό
  • Δεν σημαίνει ότι διεκδικώντας καταφέρνω πάντα αυτό που θέλω εγώ
  • Στην αρχή η προσπάθεια αυτή, είναι δύσκολη

 Δραστηριότητα

Λιγότερα/περισσότερα...
Τίτλος: «Μαθαίνω να διεκδικώ»

Στόχος: Να εξοικειωθείτε με πολλαπλές τεχνικές διεκδικητικότητας

Περιεχόμενα: Ποικιλία από τεχνικές διεκδικητικότητας

Υλικά: Σημειώσεις & Φύλλο εργασίας

ΠΡΩΤΑ ΚΑΠΟΙΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ!

Ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα στην επικοινωνία μας με τους άλλους προκαλείται από την προσπάθειά μας να διαβάσουμε το μυαλό των άλλων ή την επιθυμία μας οι άλλοι να διαβάσουν το μυαλό μας και να καταλάβουν τι θέλουμε. Αν θέλετε οι άλλοι να ανταποκριθούν στις ιδέες και τις ανάγκες σας, θα πρέπει να είστε σε θέση να πείτε ποιες είναι αυτές και να το πείτε με έναν τρόπο που θα κάνει τους άλλους να θέλουν να ανταποκριθούν ωραία. Το σκεπτικό είναι η αυτο-αποτελεσματικότητα. Η πεποίθηση ότι αν κάνω κάτι με έναν ορισμένο τρόπο, θα είμαι αποτελεσματικός. Μια αίσθηση ότι αν συμπεριφέρομαι με έναν συγκεκριμένο τρόπο, θα συμβεί κάτι το οποίο μπορώ να προβλέψω. Ακόμα κι αν τώρα δεν το πιστεύετε αυτό, χρησιμοποιώντας τους κανόνες της διεκδικητικής συμπεριφοράς και επικοινωνίας, τα αποτελέσματα θα είναι τόσο πολλά υποσχόμενα που θα αρχίσετε να πιστεύετε στην αποτελεσματικότητα σας. Αν σας τρομάζει να σκέφτεστε ότι είστε διεκδικητικοί, δοκιμάστε το πρώτα σε ανθρώπους που δεν γνωρίζετε. Φέρτε στο μυαλό σας κάποιον που ξέρετε ότι είναι διεκδικητικός και «προσποιηθείτε» ότι είστε αυτό το πρόσωπο. Οι άνθρωποι το αισθάνονται όταν σέβεστε τον εαυτό σας και θα σας αντιμετωπίσουν με σεβασμό. Αυτός είναι ο απώτερος στόχος της διεκδικητικής επικοινωνίας.

ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΕΧΩ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ:

  1. Σέβομαι τον εαυτό μου – αυτό που είμαι και αυτό που κάνω
  2. Αναγνωρίζω τις ανάγκες μου σαν αυτόνομο ον – αυτό είναι διαφορετικό από το τι περιμένουν οι άλλοι από εμένα σύμφωνα με τον εκάστοτε ρόλο μου «κόρη» «μαθητής» «αδελφός» κ.λπ.
  3. Χρησιμοποιώ ξεκάθαρες δηλώσεις με το «εγώ». Σχετικά με το πώς νιώθω εγώ και τι πιστεύω. Εστιάζω στο πρόβλημα που έχω χωρίς να κατηγορώ ή να ρίχνω ευθύνες στον άλλον. Πχ «Θα ήθελα να μπορώ να λέω τις ιστορίες μου χωρίς διακοπές» αντί του «Συνέχεια με διακόπτεις!»
  4. Επιτρέπω στον εαυτό μου να κάνει λάθη. Αναγνωρίζοντας πως είναι απόλυτα φυσιολογικό να κάνω λάθος.
  5. Αλλάζω την γνώμη μου, εάν θέλω.
  6. Ζητώ να «το σκεφτώ για λίγο» Πχ Όταν κάποιος μου ζητήσει να κάνω κάτι, έχω το δικαίωμα να πω «Θα ήθελα να το σκεφτώ λίγο και θα σε ενημερώσω για την απόφασή μου μέχρι το τέλος της εβδομάδας».
  7. Επιτρέπω στον εαυτό μου να απολαύσει την επιτυχία μου, αυτό σημαίνει το να είμαι χαρούμενος και ικανοποιημένος με ό,τι έχω κάνει και να το μοιράζομαι με τους γύρω μου.
  8. Ζητώ αυτό που θέλω – Αντί να ελπίζω από τον άλλον ότι θα παρατηρήσει τι είναι αυτό που θέλω.
  9. Αναγνωρίζω πως δεν είμαι υπεύθυνος για την συμπεριφορά άλλων ενήλικων ανθρώπων.
  10. Σέβομαι τους άλλους ανθρώπους και το δικαίωμά τους να είναι και εκείνοι διεκδικητικοί και αναμένω το ίδιο και για μένα.

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

1. ΒΑΣΙΚΗ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Βασική διεκδικητικότητα είναι όταν κάνουμε μια δήλωση που εκφράζει με σαφήνεια τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις πεποιθήσεις, τις απόψεις και τα συναισθήματά μας. Αυτό το είδος της διεκδικητικότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθημερινά με στόχο να ενημερώνει τους άλλους σχετικά με τις ανάγκες μας. Βασικοί κανόνες: Χρήση πρώτου προσώπου (εγώ, εμένα …). Είναι σημαντικό να θυμάστε να είστε συγκεκριμένοι όταν κάνετε τις δηλώσεις σας. Αποφασίστε τι είναι αυτό που θέλετε ή αισθάνεστε και πείτε το με σαφήνεια ή ευθέως. Αποφύγετε άσκοπα «γεμίσματα» και κρατήστε τη δήλωσή σας απλή και σύντομη. Αυτή η ικανότητα θα σας βοηθήσει να είστε σαφείς για το τι θέλετε να επικοινωνήσετε. Η βασική διεκδικητικότητα περιλαμβάνει επίσης τη λεγόμενη «αυτο-αποκάλυψη». Αυτό ουσιαστικά σημαίνει να αποκαλύπτω τα συναισθήματά μου με μια απλή δήλωση. Για παράδειγμα: «Νιώθω νευρικός» «Αισθάνομαι θυμωμένος». Το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της τεχνικής είναι ότι το άγχος σας μειώνεται, επιτρέποντάς σας να χαλαρώσετε και να αναλάβετε την ευθύνη του εαυτού σας και των συναισθημάτων σας. Η χρήση του πρώτου προσώπου «εγώ, κλπ» για να εκφράσετε τα συναισθήματά σας, δείχνει επίσης ότι αναλαμβάνετε την ευθύνη για τα δικά σας συναισθήματα.

2. ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗΣ

Η ενσυναίσθηση σημαίνει ότι προσπαθούμε να καταλάβουμε τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες του άλλου ατόμου. Έτσι, αυτό το είδος της διεκδικητικότητας περιλαμβάνει στοιχεία αναγνώρισης των αναγκών του άλλου ατόμου και την ίδια στιγμή, μια δήλωση για τις δικές σας ανάγκες και τα συναισθήματα. Αυτό το είδος διεκδικητικότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν το άλλο πρόσωπο εμπλέκεται σε μια κατάσταση η οποία μπορεί να μην ταιριάζει με τις ανάγκες σας, και θέλετε να δηλώσετε ότι είστε ενήμεροι για αυτό και είστε ευαίσθητοι σχετικά με τη θέση του/της. Η διεκδικητικότητα ενσυναίσθησης είναι χρήσιμη για την προστασία σας από μία υπερβολικά επιθετική αντίδραση, καθώς σας δίνει το χρόνο να φανταστείτε τον εαυτό σας στη θέση του άλλου ατόμου και, ως εκ τούτου, να καθυστερήσετε την απάντησή σας. Χρειάζεται να προσέξετε πως είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιείτε υπερβολικά συγκεκριμένες δηλώσεις στην διεκδικητικότητα ενσυναίσθησης, και αυτό να έχει ως αποτέλεσμα η δήλωσή σας να φαίνεται ψεύτικη. Επιπλέον, η δήλωση σας μπορεί να φαίνεται ως συγκαλυμμένη επιθετικότητα. Για παράδειγμα, αν κάποιος λέει «Εκτιμώ τα συναισθήματά σας, αλλά …», τότε η δήλωση κατανόησης «Εκτιμώ τα συναισθήματά σας» έχει υποτιμηθεί από τη λέξη «αλλά» και η φράση γίνεται μια συγκαλυμμένη επίθεση.

3. ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΕΠΕΙΑΣ

Αυτό είναι το ισχυρότερο είδος διεκδικητικότητας και το βλέπουμε ως τελευταία επιλογή, όταν κάποιος δεν λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα των άλλων και θέλετε να αλλάξετε τη συμπεριφορά του χωρίς να γίνετε κι εσείς επιθετικοί. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά την εργασία, όταν διαδικασίες ή εντολές δεν ακολουθούνται κατάλληλα. Όταν χρησιμοποιείτε μια διεκδικητική συμπεριφορά συνέπειας, ενημερώνετε το άλλο πρόσωπο για τις συνέπειες που θα προκύψουν αν δεν αλλάξει τη συμπεριφορά του. Μπορεί πολύ εύκολα να γίνει αντιληπτή ως απειλή και ως εκ τούτου, ως επιθετικότητα. Χρησιμοποιήστε αυτόν τον τύπο διεκδικητικότητας όταν έχετε να επιβάλλετε κυρώσεις και μόνο όταν είστε έτοιμοι για την εφαρμογή τους. Δεδομένου ότι αυτό το είδος διεκδικητικότητας μπορεί να γίνει αντιληπτό ως επιθετικό, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί με τα μη λεκτικά σημάδια που χρησιμοποιείτε. Κρατήστε τη φωνή σας ήρεμη, με σταθερό τόνο, έχοντας καλή οπτική επαφή και προσπαθώντας να έχετε το πρόσωπο και το σώμα σας χαλαρό.

4. ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΦΩΝΙΑΣ

Αυτό το είδος, λειτουργεί με το να δείχνει τη διαφορά ανάμεσα σε αυτό που είχε συμφωνηθεί και σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Αυτή η τεχνική είναι χρήσιμη όταν υπάρχει μια παρεξήγηση ή αντίφαση, και η συμπεριφορά κάποιου δεν ταιριάζει με τα λόγια του.

5. ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Αυτού του είδους η τεχνική χρησιμοποιείται όταν αντιμετωπίζετε πολύ αρνητικά συναισθήματα προς ένα άλλο πρόσωπο – θυμό, αγανάκτηση κλπ. Με ελεγχόμενο και ήρεμο τρόπο, μπορείτε να εστιάσετε την προσοχή σας στην αρνητική επίδραση που η συμπεριφορά του άλλου ατόμου έχει σε σας. Αυτό σας επιτρέπει να χειρίζεστε τα συναισθήματά σας χωρίς ένα ανεξέλεγκτο ξέσπασμα. Επίσης, προειδοποιεί το άλλο πρόσωπο για τις συνέπειες των ενεργειών του σε εσάς.

6. Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ «ΚΟΛΛΗΜΕΝΗΣ ΒΕΛΟΝΑΣ»

Τα παιδιά είναι ειδικοί σε αυτή την τεχνική. Αυτή η δεξιότητα περιλαμβάνει την προετοιμασία του τι σκοπεύετε να κάνετε και την επανάληψή του όσο συχνά εσείς κρίνετε απαραίτητο, μ’ έναν ήρεμο τρόπο. Αυτή η δεξιότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Είναι μια καλή δεξιότητα για να χρησιμοποιήσετε όταν έχετε να αντιμετωπίσετε έξυπνους ανθρώπους, καθώς το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να είστε επίμονοι στις έτοιμες ατάκες σας. Αυτό σας βοηθά να μείνετε χαλαροί καθώς ξέρετε τι πρόκειται να πείτε και μπορείτε να κρατήσετε μια σταθερή κατάσταση αποφεύγοντας άσχετες λογικές ή παγίδες μέσα στο διάλογο. Είναι μια καλή τεχνική για να πείτε όχι. Αυτή η τεχνική μπορεί εύκολα να συνδυαστεί με τις άλλες τεχνικές που μόλις μάθατε παραπάνω. Πάντα να ξεκινάτε με την πιο ήρεμη στάση. Στη συνέχεια, γίνετε όλο και πιο δυναμικοί. Αποφύγετε να φτάσετε κατευθείαν στη στάση με τις πιο σοβαρές συνέπειες. Θα ήταν μια απειλητική και επιθετική συμπεριφορά και όχι μια διεκδικητική.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΘΥΜΟΥ

Το παρακάτω φύλλο εργασίας μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τα προσωπικά ερεθίσματα που σας οδηγούν να αισθάνεστε ενοχλημένοι, απογοητευμένοι ή θυμωμένοι. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ως οδηγό για το πώς να διαχειρίζεστε τα αρνητικά συναισθήματα με επιτυχημένο και χρήσιμο τρόπο.
Μπορείτε να επιλέξετε είτε να ενεργήσετε με δυναμικό τρόπο ή να επανεκτιμήσετε την κατάσταση και να απελευθερώσετε τον θυμό και την ενόχληση.

ΛΟΓΟΣ ΕΝΟΧΛΗΣΗΣ/ΕΡΕΘΙΣΜΑ Το παίρνω
(Είμαι διεκδικητικός)
Ή Το αφήνω
(Επανεκτιμώ)
 πχ Ο συνάδελφός μου ήρθε αργοπορημένος σε ένα ραντεβού για ένα σχολικό πρότζεκτ στο οποίο πρέπει να δουλέψουμε. Ρωτώ ήρεμα τον συνάδελφό μου για τον λόγο που άργησε και εξηγώ την αγανάκτησή μου, χρησιμοποιώντας την τεχνική της διεκδικητικότητας ενσυναίσθησης ή συνέπειας. Λέω στον εαυτό μου – «Κάποιες φορές οι άνθρωποι αργούν, δεν μπορούν όλα να γίνονται όπως θέλω εγώ, έτσι είναι η ζωή»

 Μελέτη Περίπτωσης

Λιγότερα/περισσότερα...
Πρακτικό Παράδειγμα της Διεκδικητικότητας Αρνητικών Συναισθημάτων

Ο Νίκος διδάσκει στη Δευτέρα δημοτικού. Ένας από τους μαθητές του, ο Μάριος, φωνάζει δυνατά σε έναν συμμαθητή του καθώς ο Νίκος προσπαθεί να εξηγήσει σε όλη την τάξη κάτι σημαντικό σχετικά με τη γραμματική.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ 4 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ TA ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

  1. Περιγράψτε αντικειμενικά τη συμπεριφορά του άλλου ατόμου. Να είστε προσεκτικοί κάνοντάς το αυτό χωρίς να ερμηνεύετε ή να κρίνετε. «Όταν φωνάζεις, ενώ είσαι στην τάξη …»
  2. Περιγράψτε την επίδραση της συμπεριφοράς του άλλου ατόμου σε σας. Να είναι συγκεκριμένοι και σαφείς. Μην υπερ-γενικεύετε. «Επηρεάζει τη δουλειά που έχω να κάνω με εσένα και τους συμμαθητές σου»
  3. Περιγράψτε το συναίσθημα σας «Αισθάνομαι ενοχλημένος με αυτό»
  4. Δηλώστε πώς θα προτιμούσε να είναι αυτή η συμπεριφορά στο μέλλον «Από τώρα και στο εξής, θα ήθελα να περιμένεις μέχρι το διάλειμμα για να παίξεις».

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

  • Ποια είναι τα συναισθήματα που πρέπει να διαχειριστεί ο Νίκος εκείνη την ώρα;
  • Ποιες πιθανές σκέψεις περνούν απ’ το μυαλό του;
  • Ποια θεωρείτε ότι θα πρέπει να είναι η κατάλληλη γλώσσα του σώματος για τον Νίκο, προκειμένου να διεκδικήσει;
  • Ποιες άλλες τεχνικές διεκδικητικότητας θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει ο Νίκος;