Προλαμβάνοντας τις διακρίσεις

 Εισαγωγή

Λιγότερα/περισσότερα...
Οι διακρίσεις σημαίνουν την άδικη ή με προκατάληψη μεταχείριση διαφορετικών ανθρώπων ή πραγμάτων, ειδικά λόγω φυλής, ηλικίας ή φύλου. Με άλλα λόγια, οι διακρίσεις σημαίνουν την αντιμετώπιση των ατόμων με διαφορετικό, αρνητικό τρόπο, λόγω φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Τα παιδιά όσο και οι ενήλικες βιώνουν διακρίσεις σε διάφορα επίπεδα, αλλά οι διακρίσεις σε βάρος των παιδιών μπορεί να είναι πιο σοβαρές από ότι κατά των ενηλίκων – επειδή τα παιδιά έχουν συχνά λιγότερη κοινωνική δύναμη. Τα παιδιά αντιμετωπίζουν διακρίσεις στις περισσότερες κοινωνίες σε σύγκριση με τους ενήλικες, λόγω της εξάρτησής τους από τους ενήλικες και της απροθυμίας των ενηλίκων να τους δώσουν περισσότερη δύναμη αναφορικά με τη λήψη αποφάσεων, καθώς συνήθως την ασκούν οι ίδιοι. Εκτός από τις διακρίσεις που βιώνουν ως ομάδα, τα παιδιά αντιμετωπίζουν διακρίσεις και για άλλους λόγους, όπως η φυλή, το φύλο, το μεταναστευτικό καθεστώς, η αναπηρία, ή ένας συνδυασμός αυτών των παραγόντων.

Οι διακρίσεις – που με απλά λόγια ορίζονται ως επιζήμιες ενέργειες προς τους άλλους (λόγω φυλής, εθνικότητας, γλωσσικής ικανότητας προφοράς, ή μεταναστευτικού καθεστώτος) μπορεί να λάβουν χώρα σε θεσμικό ή ατομικό επίπεδο, και μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες για την αναπτυξιακή ανάπτυξη των μικρών παιδιών καθώς και για την εκπαιδευτική τους πορεία.

Αναλαμβάνοντας δράση για τις διακρίσεις στην εκπαίδευση: Η προληπτική προσέγγιση ακολουθεί στρατηγικές για την πρόληψη των διακρίσεων και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος μάθησης χωρίς προκαταλήψεις. Η διδασκαλία δεξιοτήτων διαφορετικότητας, ορίζεται ως η ικανότητα των παιδιών να μάθουν για τις διαφορές, να μιλήσουν γι’ αυτές, να τις αποδεχτούν και (αν υπάρχει σύγκρουση) να τις επιλύσουν ειρηνικά.

Μερικές συμβουλές:

  • Μιλήστε με τους μαθητές για τη Διαφορετικότητα και την Προκατάληψη.
  • Εκθέστε τους μαθητές σε μια ποικιλία ανθρώπων και περιβαλλόντων.
  • Αφήστε τους μαθητές να ακολουθήσουν τα ενδιαφέροντά τους.
  • Συζητήστε τον τρόπο με τον οποίο η φυλή/εθνικότητα, η θρησκεία, ο πολιτισμός, η γεωγραφία και το κοινωνικοοικονομικό στάτους αλληλοεπιδρούν, με αποτέλεσμα τα παραπάνω να δημιουργούν πολύ διαφορετικές εμπειρίες ζωής για διαφορετικές ομάδες ανθρώπων.
  • Βοηθήστε τα παιδιά να δουν «κάτω από την επιφάνεια» όταν συναναστρέφονται ανθρώπους που προέρχονται από άλλες κουλτούρες.
  • Εφαρμόστε συγκεκριμένα μαθήματα για το ρατσισμό και την επίλυση συγκρούσεων.
  • Ενίσχυση: διδάξτε τα σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη και την αποδοχή.
  • Παρέμβαση: να είστε έτοιμοι να ανταποκριθείτε και να αντιμετωπίσετε συμπεριφορές προκατάληψης. Προσπαθήστε να μην αντιδράτε υπερβολικά με το πρόσωπο που εκφράζει μια τέτοια συμπεριφορά. Βρείτε θετικές διεξόδους για την αρνητική ενέργεια που απορροφούν (τα παιδιά) κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
  • Εμπειρίες ζωής: δώστε ευκαιρίες στους μαθητές να μοιραστούν εμπειρίες ζωής, επιλέξτε κείμενα λογοτεχνίας που θα βοηθήσουν τους μαθητές να αναπτύξουν ενσυναίσθηση.

 Δραστηριότητα

Λιγότερα/περισσότερα...

Τίτλος: «Αυτό-εξερεύνηση με στόχο την προώθηση ενός μαθησιακού περιβάλλοντος χωρίς προκαταλήψεις»

Στόχος: Να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών σχετικά με το πώς μπορούν να προωθήσουν αποτελεσματικά ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον ελεύθερο από προκαταλήψεις.

Οδηγίες: Σε αυτή τη δραστηριότητα θα αξιολογήσετε κατά πόσο εσείς οι ίδιοι είστε αποτελεσματικοί στην προώθηση ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος χωρίς προκαταλήψεις. Απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις και σκεφτείτε τι μπορείτε να κάνετε.

  1. Γνωρίζετε το πολιτισμικό υπόβαθρο των μαθητών σας; Πόσες εθνικότητες έχετε στο σχολείο σας; Τι είδους αναπηρίες και ειδικές ανάγκες; Είστε ενήμεροι σχετικά με τις ιδιαίτερες ανάγκες και τις ανησυχίες των μαθητών και των οικογενειών που προέρχονται από διαφορετικές κουλτούρες στο σχολείο σας;
  2. Συμμετέχετε σε ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης για την ενίσχυση της κατανόησης σας σχετικά με τα χαρακτηριστικά διαφόρων πολιτισμικών ομάδων;
  3. Ακούτε όλους τους μαθητές και τους συναδέλφους με ανοιχτό μυαλό, ακόμη και αν έχουν διαφορετικές απόψεις και κατανόηση από τη δική σας;
  4. Έχετε αξιολογήσει τα υλικά που χρησιμοποιείτε στην τάξη και τα σχολικά βιβλία σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν ενισχύουν στερεότυπα και ότι παρέχουν δίκαιη και κατάλληλη μεταχείριση όλων των ομάδων;
  5. Έχετε επίσης αξιολογήσει τα υλικά σας και το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών ώστε να εξασφαλίζεται ότι αντικατοπτρίζουν τις οπτικές και τις εμπειρίες των διαφόρων πολιτισμών;
  6. Έχετε προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες εναντίον προσβολών βασισμένων σε στερεότυπα ή προκατειλημμένη συμπεριφορά στη τάξη σας;
  7. Χρησιμοποιείτε μεθόδους στην τάξη για να καλύψετε τις ανάγκες των διαφορετικών στυλ μάθησης των μαθητών σας (συζητήσεις σε μικρή ομάδα, συνεργατική μάθηση, παίξιμο ρόλων …);
  8. Χρησιμοποιείτε διαφορετικούς πόρους και παιδαγωγικό υλικό για να ανταποκριθείτε στις διαφορετικές μορφές και ρυθμούς μάθησης στην τάξη σας;
  9. Σκέφτεστε διαφορετικές μεθόδους εξετάσεων για την αξιολόγηση των μαθητών σας, ανάλογα με τις δεξιότητες και ανάγκες τους;
  10. Χρησιμοποιείτε γλώσσα που σέβεται όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως σωματικής κατάστασης, καταγωγής, φύλου;

Υλικά: χαρτί, στυλό.

 Μελέτη Περίπτωσης

Λιγότερα/περισσότερα...
Από την αρχή του σχολικού έτους, έχετε μια μικρή ανησυχία για τη Ραχήλ, ένα 9χρονο κορίτσι στην τάξη. Έχει ένα γλυκό χαμόγελο, αλλά σπάνια το έχετε δει. Μιλά για τον Ιεχωβά και τη θρησκεία της (η ίδια και η οικογένειά της είναι οι μάρτυρες του Ιεχωβά) και οι συμμαθητές της γενικά την πειράζουν και δεν της μιλούν. Φαίνεται να μην έχει στενούς φίλους. Όταν μιλάτε με τη μητέρα της, τη Μαρία, της λέτε ότι η Ραχήλ κάνει καλή δουλειά, αλλά ότι είστε βέβαιος ότι μπορεί να τα πάει ακόμα καλύτερα.

Η Μαρία εμφανίζεται ως στοργική μητέρα, αν και με πολύ λίγο χρόνο (ως μόνη μητέρα, εργάζεται πολύ). Σας λέει ότι στη Ραχήλ αρέσει να γράφει ποίηση, να παίζει φλάουτο, να βγάζει βόλτα το σκύλο της, και να διαβάζει τα θρησκευτικά βιβλία της. Κατά τους επόμενους μήνες, η Ραχήλ είναι μόνη της όλο και περισσότερο, και οι περισσότεροι μαθητές την αποκαλούν «το κορίτσι μάγισσα», ακόμη και όταν τους επιπλήττετε.

Ερωτήσεις για προβληματισμό:

  • Θα ορίζατε σαφείς κανόνες σε σχέση με το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζει το ένα παιδί το άλλο;
  • Τι είδους υλικό, με θέματα πολυπολιτισμικότητας και θρησκείας, θα χρησιμοποιούσατε στην τάξη;
  • Θα μιλούσατε απευθείας εμπιστευτικά με τη μαθήτρια; Αν ναι, για ποιο πράγμα θα επιλέγατε να μιλήσετε;
  • Θα ενημερώνατε το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων και γιατί;
  • Θα χρησιμοποιούσατε τους μαθητές άλλης τάξης ως υποστήριξη και, αν ναι, με ποιον τρόπο;